Urban beekeeping / stadsimkeren, greenwashing ?

We worden met z’n allen steeds ‘groener’. Vanuit de overtuiging dat we goed voor de natuur moeten zorgen anders kan de natuur straks niet meer voor ons zorgen, groeit het bewustzijn bij individu, bedrijf en overheid om groene maatregelen te nemen. We hebben groene stroom en gas en rijden in (half)elektrische auto’s. We scheiden ons afval en gebruiken waterbesparende kranen en veel meer. Maatregelen die goed voor het milieu zijn en in veel gevallen ook gunstig voor onze portemonnee.

De bij staat altijd al in een positief daglicht bij de mens als brenger van de zoete honing en bestuiver van onze gewassen. Lijdend voorwerp bij uitleg over seksualiteit aan onze kinderen. En wie kent Maja en haar vriendje Willy niet?

Sinds 1983 ook in Nederland, wordt de bij in haar voortbestaan bedreigd door de verspreiding van de Varroa destructor. Door deze mijt en bijkomende, voor de bij, negatieve factoren als ontbreken van biodiversiteit en gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen hebben we te maken met een massale bijensterfte wereldwijd. In de imkerwereld word verschillend gedachte over de ernst van deze mijt en de daarmee verspreiding van virussen en de manier van bestrijding/voorkomen van bijensterfte. Iedere imker heeft zo zijn eigen denk en werkwijze. De meer traditionele imkers zien hun heil in het bestrijden van de varroamijt met chemicaliën terwijl de biologische imker uitgaat van een natuurlijke afweer door de bijen en gezonde leefomgeving in de nabijheid van het bijenvolk.

varroa_destructor

foto: Varroa brochure (WUR)

Varroa destructor

Deze mijt drinkt het bloed van de bij waardoor de bij verzwakt. Daarnaast verspreidt de mijt virussen die een nog groter probleem voor de bij zijn. Virussen zijn niet op voorhand dodelijk voor bijen maar bij stress (tekort aan voedsel b.v.) kan een virus uiteindelijk wel de dood voor de bij betekenen. Gevaarlijker voor de bij is het Deformed Wing Virus (DWV). Dit virus veroorzaakt misvormde vleugels en kan verspreid, en versterkt, door de varroamijt snel de dood toebrengen aan een heel bijenvolk.

De aandacht die deze bijensterfte krijgt in de media heeft tot gevolg dat er veel liefhebberij is ontstaan in dit voor ons o zo noodzakelijke insect. Veel van ons voedsel kan bestaan

zonder_bijen

fragment: More than Honey

door de bestuiving door bijen.  In veel grote wereldsteden is mede dankzij de aandacht voor de bijensterfte het urban beekeeping of stadsimkeren al zeer populair. Ook in ons land groeit het aantal stadsimkers. Ondanks uitlaatgassen en fijnstof lijkt de bij het goed te doen in de steden. Door monocultuur in landbouw hebben landbouwgebieden een groot deel van het jaar de bij niks te bieden. Als er één of misschien enkele gewassen geteeld wordt is er enkel in de korte tijd dat een gewas bloeit voedsel voor de bij te vinden. Steden daarentegen bieden meest een breed pakket aan bloeiende planten in parken en plantsoenen met wisselende bloeitijden, waardoor bijen bijna jaarrond nectar en stuifmeel kunnen vinden. Ook de diversiteit aan inwoners zorgt voor een grote verscheidenheid aan bloeiende planten die men rond hun huizen heeft geplant.

Sinds enige tijd hebben we een leuk contact met Lindy van der Meulen. Zij is biodynamisch imker in Finsterwolde (Groningen), zij heeft daar inheemse zwarte bijen. In haar blog Noordbijbees.com “Dark, very dark and very lovely”  schrijft zij over deze bijzonder bijen en bijvoorbeeld de ontginning en aanleg van een 1ha grote tuin voor o.a. haar bijen. Via Google kwam zij op onze website en werd ook enthousiast over onze introductie van Diervilla Honeybee. In een e-mail aan collega-imkers en ons schrijft ze n.a.v. een artikel op een Engelse imkerwebsite over de moeilijke situatie voor bijen in Londen en het gevaar van “greenwashing”. Deze term was mij niet bekend. Ik vroeg haar wat dat betekende. Hieronder haar antwoord.

Greenwashing is wat er bijvoorbeeld is gebeurd na al het publiciteit rond het verdwijnen van bijen. Iedereen wilde helpen, wat heel goed is, heel veel nieuwe imkers, ook goed, maar er is niet veel meer foerage geplant. De situatie in parken, tuinen, openbaar groen, en bij particulieren is niet veel beter geworden. Mensen blijven hun nette buxus tuintjes met grint en beton liefhebben. Of ze verlangen naar niet al te inspannend ’tuinwerk’ als ze thuis komen van hun andere werk. Ik snap het wel, maar het is een trieste zaak voor bijen en vlinders. Dus wat er dan gebeurt is dat er duizenden, zeg maar miljoenen nieuwe bijen geboren worden en deze worden verdeeld over al die enthousiaste nieuwe imkers. En dan …… heeft niemand voldoende bloemen en bomen om voedsel voor ze te produceren.

Greenwashing is dus een take on brainwashing = hersenspoeling. Mensen denken dan iets geweldig goeds te doen, maar uiteindelijk als er geen masses en masses Diervilla Honeybee overal worden geplant dan wordt het een brok ellende. In London ondervinden ze dit probleem nu al.Het is mogelijk dat de toename van al die “urban beekeepers” een gevolg is van greenwashing. Enthousiaste mensen willen graag bijen helpen en worden ze imker…. Dat is uitstekend… Maar dit MOET hand in hand gaan met nectar en stuifmeel houdende planten.

Als je een kast opent in het voorjaar, ergens in maart als de dag temp. rond de 8°C blijven, doe je een controle. Het kan dan voorkomen dat je ramen vol dode bijen aantreft. Ze hebben dan hun hoofden diep binnen in de cellen, dat hebben ze gedaan om de allerlaatste restje voedsel eruit te kunnen schrapen. Als je dit aantreft dan weet je dat de bijen een hongerdood hebben gestorven. Het is een rot aanzicht….. De winter is een moeilijke tijd voor imkers, je kan de kast niet openmaken, elke storing brengt dodelijke kou in hun veilige omgeving. Het is afwachten en hopen.  De allerbelangrijkste taak van een imker is zorgen voor voldoende dracht in de nabijheid van zijn of haar bijen. Bijen moet je alleen in een nood situatie hoeven bijvoeren met andere voeding dan wat ze zelf hebben gemaakt.

Diervilla_rivularis_Honeybee

Diervilla rivularis honeybee

Lindy is heel enthousiast over Diervilla Honeybee, dat zijn wij overigens ook, vandaar dat zij deze plant noemt in haar reactie. Er zijn echter vele rijke bloeiende gewassen die voedsel in de vorm van nectar en stuifmeel voor de bij leveren. Over het algemeen kun je stellen dat bloemen met een eenvoudige opbouw meest geschikt zijn voor de bij. De meeldraden en plek waar nectar in de bloem wordt afgescheiden zijn dan goed toegankelijk voor de bij. Daarnaast is de aantrekkingskracht ook verschillend per gewas. Ook de soort bij is bepalend of zij zich aangetrokken voelt tot een bepaalde plant. Er zijn bijensoorten die elke bloem in hun omgeving weten te vinden, maar er zijn ook soorten die maar een paar gewassen aandoen voor voedsel. Een hulpmiddel voor het vinden van drachtplanten is de drachtplantenlijst van Arie Koster: drachtplanten.nl . Hierin staan allerlei gewassen, van eenjarige gewassen tot bomen, in- en uitheems, die aantrekkelijk zijn voor bijen en veel meer achtergrond informatie over planten en bijen.

Bloemenmengsel

Bloemenmengsel “Blij met de bij”

Het is mooi dat de populariteit van het imkeren groeit. Het maakt mensen bewust en betrokken bij de leefomstandigheden van de bij en de vele zaken die zich in de natuur afspelen. Nu hoeven we natuurlijk niet allemaal imker te worden. Willen we wat tegen het uitsterven van de bij doen dan is het van groot belang te zorgen voor voedsel in de vorm van bloeiende planten in een diversiteit dat zorgt voor een bloei van vroeg in het voorjaar tot laat in de herfst. We kunnen allemaal hier ons steentje in bijdragen. In de landbouw worden akkerranden ingezaaid met bloemrijke mengsels die zorgen voor langdurige bloei van verschillende soorten planten waardoor nectar en stuifmeel beschikbaar is ook als de teeltgewassen niet bloeien of zelfs van het land zijn. Maar ook in de steden worden, ondanks wellicht weinig ruimte voor planten, allerlei creatieve manieren gevonden om planten een plek te geven. Denk aan verticaal begroeiing langs muren en het aanleggen van dakterrassen. Maar ook vervangen van een paar tegels uit terras of trottoir om plek te geven aan planten. Naast de noodzaak van beplanting voor de bij is een groene leefomgeving ook voor de mens en dier van groot belang. Planten zorgen voor zuurstof en afvangen van fijnstof uit de lucht. Planten en bomen geven verkoeling op warme dagen en temperen de kou bij vorst. Regenwater word beter geabsorbeerd. Vogels vinden er hun voedsel en nestgelegenheid. Over het algemeen is de mens vitaler in een groene omgeving en zijn we minder gestrest.

De sierheesters in ons assortiment hebben allemaal een bepaalde mate van aantrekkelijkheid voor bijen. Wij helpen u graag aan een bij-vriendelijke beplanting. Ook voor grotere vak-beplanting als plantsoenen of rond bedrijfsgebouwen waar onderhoud ook een belangrijke rol speelt adviseren wij u graag in een bij-vriendelijke en onderhoudsarme beplanting en kunnen u wellicht een passende aanbieding doen.

Meer over dit onderwerp:

 

Dit bericht is geplaatst in berichten. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.